Meer eigen regie voor cliënten, minder fysieke belasting voor professionals dankzij nieuwe werkwijze zwachtelen

Sinds juli 2024 werken wijkverpleegkundigen in Midden- en West-Brabant Oost met een vernieuwde aanpak voor het zwachtelen. Het doel: cliënten meer eigen regie geven en tegelijkertijd de fysieke belasting en werkdruk voor zorgprofessionals verlagen. De eerste ervaringen laten zien dat deze aanpak werkt – zowel voor cliënten als voor de zorgprofessionals.

Van voorschrijven naar kiezen

Waar artsen voorheen een zwachtelproduct voorschreven, geven zij nu alleen nog de opdracht om te zwachtelen. De keuze voor het juiste product ligt bij de wijkverpleging, die via een beslisboom bepaalt welke zwachtelproduct het meest geschikt is. “Het is fijn dat de arts niet meer het zwachtelproduct bepaalt, maar dat aan ons overlaat,” vertelt een wijkverpleegkundige. “Wij kunnen met onze expertise het meest passende product kiezen. Zo werken we nu in veel gevallen met de Juxtalite of de UrgoK2. Dat zijn fijne producten om mee te werken en kwalitatief ook vaak beter dan de korte rek zwachtels. Het werkt sneller en zorgt voor betere resultaten.”

Zelfredzaamheid en therapietrouw

De verandering heeft ook direct effect op de zelfredzaamheid van cliënten. Zo kunnen er nu meer cliënten met behulp van de Juxtalite (klittenbandzwachtel) zelf hun benen te zwachtelen. De wijkverpleging komt alleen nog langs voor het meten van de oedeemreductie.  Een andere cliënt ervaart meer vrijheid: “Hij dacht vast te zitten aan de tijden van de zorg, maar door de Juxtalite kan hij zelf de zwachtels aan- en uittrekken. Daardoor hoeft hij niet meer onnodig te wachten”, aldus een wijkverpleegkundige.

Daarnaast worden cliënten beter geïnformeerd in de nieuwe werkwijze. Iedere cliënt ontvangt een folder waarin staat waarom zwachtelen nodig is en welke leefstijladviezen helpen. Een wijkverpleegkundige geeft aan: “Mensen snappen nu beter waarom ze moeten zwachtelen en laten de zwachtels daardoor ook beter zitten.”

Minder zwaar werk, meer tijd

De voordelen zijn duidelijk. Het gebruik van Juxtalite en UrgoK2 scheelt veel fysieke belasting voor zorgprofessionals. “Zwachtelen met korte rek zwachtels vond ik altijd heel inspannend,” zegt een wijkverpleegkundige. “Met deze producten kost het veel minder energie en is het ook beter voor mijn rug.” Uit de eerste metingen blijkt dat 86% van de medewerkers minder fysieke werkdruk ervaart en dat ongeplande bezoeken fors zijn afgenomen.

Daarnaast is de tijdswinst aanzienlijk. Uit een pilot bij Omring en TWB met vergelijkbare zwachtelproducten blijkt dat er meer dan 5 uur per client wordt bespaard in vier weken. Dat ervaren de wijkverpleegkundigen in de regio ook.  “Sinds ik UrgoK2 gebruik, is zwachtelen geen frustratie meer. De zwachtels blijven goed zitten, besparen tijd en voorkomen ongeplande zorgmomenten,” aldus een wijkverpleegkundige.

Eenduidigheid en snellere doorstroom

Een belangrijk element in de nieuwe werkwijze is de uniforme meting van oedeemreductie. Doordat iedereen op dezelfde manier meet, is sneller duidelijk wanneer het zwachtelen kan worden gestopt. “Eerst zwachtelden we standaard vier weken. Nu stoppen we al eerder als het oedeem uit de benen is,” vertelt een wijkverpleegkundige.

Ook draagt de nieuwe aanpak bij aan een betere doorstroom in de keten. Wanneer steunkousen zijn voorgeschreven, worden cliënten nu direct bij de start ingepland voor een vervolgafspraak bij de compressietherapeut en wanneer nodig de ergotherapeut, zodat wachttijden niet langer leiden tot onnodig lang door zwachtelen.

Conclusie

De nieuwe werkwijze rondom zwachtelen in Midden- en West-Brabant Oost laat in korte tijd veelbelovende resultaten zien: cliënten krijgen meer zelfstandigheid, verpleegkundigen ervaren minder fysieke belasting en de zorg wordt efficiënter ingericht. Er zijn nog verbeterpunten, bijvoorbeeld dat iedereen in de regio op deze manier gaat werken, maar de richting is duidelijk. Of zoals een verpleegkundige het verwoordt: “Het werken met de UrgoK2 en Juxtalite scheelt mij echt veel tijd én het geeft de cliënt vrijheid. Dat is winst voor iedereen.”

De nieuwe werkwijze rondom zwachtelen maakt onderdeel uit van een reeks nieuwe werkwijzen die sinds enkele jaren tijdens zogenaamd de ’sprints zelfredzaamheid’ om onze worden ontwikkeld. Zoals onder andere oogdruppelen, steunkousen, wassen en het uitvoeringsverzoek.

Bekijk hier de infographic

Meer informatie: Toolbox anders werken bij zwachtelen – Samen richting geven : Samen richting geven aan de ouderenzorg in Midden-Brabant