Eerste resultaten werkwijze steunkousen

Brede beweging naar zelfredzaamheid steeds zichtbaarder

Keten Midden- en West-Brabant trekt samen op in bevorderen eigen regie

Om de zorg toekomstbestendig te maken, werken Brabantse organisaties nauw samen. In sprints werken VVT-organisaties, huisartsen, ziekenhuizen, verzekeraars, ergotherapeuten en andere betrokkenen samen aan nieuwe werkwijzen. In december 2023 zijn zorgorganisaties in Midden- en West-Brabant gestart met de werkwijze ‘Steunkousen aantrekken kunt u zelf’. Het doel is om cliënten meer eigen regie te geven en hen zelf te laten doen wat mogelijk is. Tegelijkertijd wordt het zorgproces efficiënter ingericht, zodat er tijd vrijkomt om de zorg toegankelijk te houden. De eerste evaluaties laten zien dat de inzet van wijkverpleging bij het aantrekken van steunkousen in de regio is afgenomen. Daarnaast is een bredere beweging zichtbaar: zowel inwoners als zorgprofessionals worden zich steeds bewuster van de mogelijkheden van zelfredzaamheid, de rol van hulpmiddelen en het effect van een andere manier van samenwerken.

Achtergrond

In Nederland dragen 347.000 mensen steunkousen. Van hen trekt 51% de kousen zelf aan en 17% met een hulpmiddel. 32% (111.000 mensen) trekt de kousen aan met ondersteuning van de thuiszorg. Dit komt neer op 4.511 FTE. (Bron: Verkenning Steunkousen IFOZ). Volgens professionals kan een deel van deze groep de steunkousen zelfstandig aan- en uittrekken. Vanuit die overtuiging is in de tweede helft van 2023 een nieuwe klantreis steunkousen ontwikkeld met als uitgangspunt ‘Steunkousen aandoen, kunt u zelf’. Vanaf 1 december 2023 geldt het volgende voor gebruikers van steunkousen:

• De cliënt oefent zelf met het aan- en uittrekken van de steunkousen.
• Lukt dit niet? Dan helpt een mantelzorger.
• De compressietherapeut oefent met het aantrekken van de steunkousen, al dan niet met een glijzak.
• Is er extra ondersteuning nodig? Dan zoekt een ergotherapeut een geschikt hulpmiddel.
• Deze wordt dezelfde dag nog opgestuurd door de leverancier. De verwijsbrief vervalt in bepaalde situaties.
• Bij de uitleg van het hulpmiddel is een mantelzorger of oefenmaatje aanwezig om tijdelijk te oefenen.

Eerste resultaten

Een eerste evaluatie onder zorgprofessionals laat positieve resultaten zien. Er wordt gewerkt aan een verdere evaluatie met uitgebreide data.

– Toename eigen regie bij cliënten: 62% van de zorgprofessionals ziet dat de aanpak bijdraagt aan zelfstandigheid en passende zorg. Het mantra ‘Steunkousen aandoen, kunt u zelf’ wordt steeds vaker gehoord en helpt zowel inwoners als professionals.

– Minder zorginzet: 44% van de zorgprofessionals merkt dat cliënten minder vaak ondersteuning vragen. In sommige teams is zorg voor steunkousen volledig gestopt.  “Superfijn deze regionale afspraken, dat voorkomt discussie met cliënten en dat cliënten gaan ‘shoppen’,” aldus een wijkverpleegkundige.

– Snellere levering hulpmiddelen: Hulpmiddelen worden sneller geleverd. Het vervallen van een verwijsbrief wordt als prettig ervaren.

– Minder belasting voor zorgprofessionals: Het aantrekken van steunkousen is fysiek belastend. Doordat medewerkers dit minder vaak hoeven te doen, neemt de fysieke belasting af, wat bijdraagt aan een hoger werkplezier en op termijn mogelijk ook aan minder ziekteverzuim.

De ervaringen met ‘Steunkousen aantrekken kunt u zelf’ zijn grotendeels positief, maar er zijn verbeterpunten. Cliënten hebben soms tijd nodig om de werkwijze te accepteren. En nog niet alle betrokkenen werken in de hele regio volgens de afgesproken klantreis. Het meekrijgen van íedereen in de regio, vereist een lange adem.

Breder toepassen

Inmiddels zijn er in de regio nieuwe werkwijzen ontwikkeld en geïmplementeerd voor oogdruppelen, zwachtelen en wassen. Er ontstaat daardoor een bredere beweging waarin zorgprofessionals anders naar hun werk gaan kijken. Door deze nieuwe manier van werken, verschuift de focus van ‘zorg overnemen’ naar ‘zelfredzaamheid ondersteunen’. Dit versterkt de eigen regie van cliënten en stimuleert het bewuster gebruik van hulpmiddelen. Bovendien vermindert het de inzet van zorgprofessionals voor handelingen die mensen zelf kunnen, waardoor de zorg toegankelijk blijft voor degenen die deze ondersteuning écht nodig hebben. Het samenwerkingsverband zet deze aanpak dan ook voort. De zorgorganisaties streven ernaar om jaarlijks twee nieuwe werkwijzen regionaal in te voeren.

Kijk voor meer informatie op https://samenrichtinggeven.nl/actielijnen/juiste-zorg-op-de-juiste-plek/anders-werken-bij-steunkousen/